Pod wodą jesteśmy tacy sami - nurkowanie dla osób niepełnosprawnych

Nurkowanie rekreacyjne mogą uprawiać osoby o różnym stopniu sprawności, a fizyczne ograniczenia nie mają większego wpływu na radość i satysfakcję związaną z uprawianiem tego niezwykłego sportu.

Pod wodą porozumiewamy się takimi samymi znakami, używamy takiego samego sprzętu i przestrzegamy tych samych zasad bezpiecznego nurkowania. Pod wodą jesteśmy tacy sami.

Dlaczego nurkowanie?

Nurkowanie jest doskonałą, choć nadal mało znaną, formą aktywności dla osób niepełnosprawnych. Swobodne poruszanie się w toni wodnej daje poczucie niezależności, co ma szczególne znaczenie dla osób spędzających większość swojego życia na wózkach inwalidzkich, a także posiadających inne ograniczenia fizyczne. Nurkowanie pomaga odkryć nieznane dotąd możliwości ruchowe własnego ciała, uwierzyć we własne siły i przekroczyć barierę fizycznej niepełnosprawności. Zanurzenie w podwodnym świecie dla niektórych może być momentem przełomowym, a dla wielu pasją na całe życie.

Kto może nurkować?

W kursach nurkowych mogą brać udział osoby z urazami rdzenia kręgowego (zarówno para- jak i tetraplegicy), a także osoby z porażeniem mózgowym, niewidome, po amputacjach i z innymi dysfunkcjami fizycznymi.

Podstawowym wymogiem stawianym przed osobą pragnącą nurkować jest umiejętność pływania. Instruktorzy zwracają przede wszystkim uwagę na brak lęku przed wodą. Drugim istotnym elementem jest ogólna sprawność i samodzielność życiowa.Natomiast medyczne przeciwwskazania do nurkowania są podobne, co w przypadku osób sprawnych - chodzi przede wszystkim o choroby serca i układu oddechowego oraz zaburzenia psychiczne. Każda osoba nurkująca powinna posiadać aktualne badania od lekarza sportowego lub nurkowego. Jak dotychczas osoby niepełnosprawne zgłaszające się nie kursy nie miały większych problemów z uzyskaniem zgody lekarza.

Jak długo trwa kurs?

Program kursu podstawowego obejmuje część teoretyczną oraz zajęcia praktyczne na basenie i na wodach otwartych (tzn. w morzu lub jeziorze). Na basenie przeprowadza się co najmniej 7 zajęć praktycznych (zawierających ćwiczenia z pływania, bezdechowe i w sprzęcie nurkowym), a następnie 5 nurkowań na wodach otwartych. Ze względu na warunki termiczne panujące w polskich jeziorach, najczęściej nurkowania na wodach otwartych zalicza się podczas tygodniowego wyjazdu nad ciepłe morze np. do Chorwacji. Po wykonaniu wszystkich wspomnianych nurkowań i wysłuchaniu serii wykładów uczestnicy muszą zaliczyć jeszcze egzamin teoretyczny, który odbywa się zazwyczaj w ostatnim dniu obozu.

Co to jest HSA?

Skrót ten pochodzi z angielskiego Handicapped Scuba Association - Stowarzyszenie Nurków Niepełnosprawnych. Obecnie jest to największa na świecie organizacja nurkowa szkoląca osoby niepełnosprawne. Wszystkie szkolenia w Polsce odbywają się według przygotowanego przez nich systemu.

HSA zostało założone w 1981 roku przez Jima Gatacre z Kalifornii. Statutowo jest organizacją "non profit". Opracowane przez HSA programy szkoleniowe nurkowania rekreacyjnego i szkolenia instruktorskie są uznawane na całym świecie. W związku z tym certyfikaty nurkowe uzyskiwane na tych kursach są respektowane w bazach nurkowych, choć niestety ograniczeniem jest odpowiednie przystosowanie tych miejsc.

W Polsce kluczową rolę dla rozwoju nurkowania niepełnosprawnych odegrał Tadeusz Masztalerz, który sprowadził HSA do naszego kraju. Jako jedyny do tego uprawniony organizuje kursy instruktorskie, a także nieustająco propaguje tę ideę poprzez liczne prelekcje, wykłady i szkolenia. Dzięki jego zaangażowaniu w Polsce jest obecnie prawie 30 instruktorów przeszkolonych do nurkowania z osobami niepełnosprawnymi.

Szkolenie w systemie HSA obejmuje opisywany już wcześniej kurs na stopień podstawowy (Open Water Scuba Diver), a także na stopień zaawansowany (Advanced Open Water Scuba Diver). Programy tych kursów są bardzo zbliżone do analogicznych w innych organizacjach nurkowych. Różnica polega na tym, że przyznając stopień podstawowy HSA, instruktor określa tzw. poziom (A, B lub C), który mówi o stopniu samodzielności nurka oraz zdolności do przyjścia partnerowi z pomocą. Jest to bardzo istotna wskazówka dla osób planujących i nadzorujących nurkowanie.
W zależności od nadanego poziomu osoba może schodzić pod wodę w grupie z jedną lub z dwoma osobami sprawnymi, które także muszą posiadać ściśle określone uprawnienia nurkowe.

Dzięki tak przemyślanemu systemowi szkoła HSA uchodzi za wyjątkowo bezpieczną. Warto podkreślić, iż do dnia dzisiejszego na świecie nie zdarzył się ani jeden wypadek nurkowy z udziałem osoby niepełnosprawnej.

Ponadto w ramach systemu HSA przeprowadzane są szkolenia dla sprawnych nurków pragnących nurkować z osobami niepełnosprawnym (stopień Dive Buddy) oraz wspomniane już wcześniej kursy instruktorskie.

Co po kursie?

Osoby, które uzyskują podstawowy certyfikat nurkowy tak naprawdę są dopiero na początku swojej przygody z nurkowaniem. Udział w wyprawie nurkowej do ciepłych krajów to chyba marzenie wszystkich nurków w dniu otrzymania pierwszych uprawnień.